Zimą, gdy warunki pogodowe stają się niebezpieczne, odpowiedzialność za zabezpieczenie śliskości nie spoczywa wyłącznie na instytucjach państwowych. Zgodnie z polskim prawem obowiązek ten dotyczy również właścicieli nieruchomości, zarządców dróg, wspólnot mieszkaniowych oraz firm zarządzających przestrzeniami publicznymi. Obowiązek obejmuje odśnieżanie i posypywanie powierzchni, na przykład solą drogową, aby zapobiec poślizgom i wypadkom.
Podstawy prawne obowiązku zabezpieczenia śliskości
Zgodnie z Ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, właściciele nieruchomości mają obowiązek utrzymania porządku na chodnikach przylegających do ich posesji. Obejmuje to usuwanie śniegu oraz zabezpieczenie śliskich nawierzchni. Niedopełnienie tego obowiązku może prowadzić do sankcji w postaci mandatów oraz odpowiedzialności cywilnej za ewentualne szkody, jakie mogą wyniknąć z zaniedbania.
Czas na zabezpieczenie śliskości
Każda gmina w Polsce może określać własne zasady dotyczące czasu reakcji na oblodzenie, dostosowując się do lokalnych warunków i priorytetów. Na przykład, niektóre uchwały dzielą drogi na kategorie, gdzie najważniejsze arterie komunikacyjne (np. główne drogi dojazdowe) muszą być zabezpieczone w ciągu kilku godzin od opadów śniegu lub powstania gołoledzi. W przypadku dróg o niższym znaczeniu (np. lokalnych osiedlowych), czas reakcji może wynosić nawet do 24 godzin.
Jednak należy pamiętać, że lokalne uchwały gminne muszą być zgodne z nadrzędnym prawem ogólnokrajowym, a priorytet ma Konstytucja RP oraz przepisy wynikające z kodeksu cywilnego. Prawo to nakłada obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i przeciwdziałania sytuacjom, które mogłyby narazić innych na niebezpieczeństwo. Oznacza to, że w przypadku konfliktu między lokalnymi przepisami a ogólnokrajowymi zasadami, wyrok sądu będzie opierał się na konstytucyjnych podstawach. W praktyce, w razie wypadku, niezależnie od lokalnych regulacji, to osoba odpowiedzialna za zabezpieczenie powierzchni będzie odpowiadała za ewentualne zaniedbania.
Kto wygrałby w sądzie?
W przypadku sądowych sporów o brak odpowiedniego zabezpieczenia śliskości, sądy zazwyczaj kierują się zasadą odpowiedzialności za nienależyte wykonanie obowiązku dbałości o bezpieczeństwo. Nawet jeśli lokalne przepisy gminne dają większy czas na reakcję, sąd może uznać, że zaniedbanie prowadzące do wypadku wynikało z niewystarczającej troski o bezpieczeństwo.
Przykładem może być wyrok sądu, gdzie właściciel posesji argumentował, że miał zgodnie z lokalną uchwałą 24 godziny na usunięcie śniegu. Jednak sąd uznał, że obowiązek odśnieżania należy wykonać „bez zbędnej zwłoki”, zwłaszcza jeśli istnieje realne zagrożenie dla zdrowia i życia innych osób. Ostatecznie poszkodowany, który doznał złamania nogi, otrzymał odszkodowanie oraz zadośćuczynienie.
Co grozi za brak zabezpieczenia?
Za brak zabezpieczenia śliskości grozi mandat w wysokości do 500zł, jednak to dopiero początek. W przypadku wypadku osoba odpowiedzialna może być pociągnięta do odpowiedzialności cywilnej. Sąd może orzec odszkodowanie za doznane szkody, a w niektórych przypadkach – nawet rentę dla poszkodowanego.
Wyroki sądów w takich sprawach często są na korzyść poszkodowanych. Przykładem jest wyrok sądu, w którym właściciel posesji zapłacił 40000zł odszkodowania kobiecie, która poślizgnęła się na nieodśnieżonym chodniku. W wyroku podkreślono, że zaniechanie obowiązku odśnieżania i posypywania solą było bezpośrednią przyczyną wypadku.
Odpowiedzialność w praktyce
Kilka kontrowersyjnych przypadków jasno pokazuje, jak poważne mogą być konsekwencje zaniedbań. W jednym z wyroków, sąd uznał winę firmy, która nie zabezpieczyła śliskości na czas, co spowodowało szereg wypadków. Firma musiała pokryć koszty leczenia poszkodowanych oraz zapłacić wysokie odszkodowania, mimo iż argumentowała, że czas reakcji wynikał z lokalnych przepisów.
Wnioski - jak uniknąć problemów?
Aby uniknąć kar i odpowiedzialności, najlepiej zaplanować działania prewencyjne jeszcze przed sezonem zimowym. Regularne uzupełnianie zapasów soli drogowej i gotowość do szybkiej reakcji na zmieniające się warunki pogodowe to klucz do bezpieczeństwa.
Chociaż lokalne przepisy mogą dawać większy margines czasowy na reakcję, to zgodnie z przepisami ogólnokrajowymi i konstytucyjnymi, zabezpieczenie powierzchni przed śliskością należy wykonać tak szybko, jak to możliwe, zwłaszcza gdy stawką jest bezpieczeństwo innych.
